مشاوره پیش از ازدواج

آنچه که در حال حاضر زوجین را از نظر قانونی ملزم به پیگیری و اخذ مجوز ازدواج می نماید فقط منحصر به پنج اقدام اجباری قبل از ازدواج است:

1 – بررسی زوج از نظر اعتیاد

2- بررسی از نظر تالاسمی مینور.

3- بررسی از نظر ابتلا به سیفلیس .

4- بررسی وضعیت واکسیناسیون زوجه از نظر دیفتری و کزاز و در صورت نیاز تزریق آن.

5- شرکت زوجین در کلاس مشاوره قبل از ازدواج که آموزش های ارائه شده در آن منحصر به مسائل تنظیم خانواده و پیشگیری از حاملگی است. کل مدت زمانی که برای این اقدام لازم است کمتر از 2 ساعت است.

اما آیا فقط همین موارد برای ورود به یک زندگی مشترک و یک بحران مهم زندگی لازم است؟ آیا قبل از توجه به سلامت کودک ناشی از ازدواج که مبتلا به تالاسمی ماژوره نگردیده و یا دچار کزاز نوزادی نگردد، توجه به سلامت روانی و اجتماعی زوجین جهت برخورداری از یک زندگی سالم لازم نیست ؟ آیا زوجین به وظایف همسری خود واقفند؟ آیا مهارتهای لازم را برای حل مشکلات زندگی زناشویی دارند و سوالهای بیشمار دیگری که لزوم توجه به این حادثه مهم زندگی و عواقب آن را آشکار می سازد.

بطور کلی راهکارهای کاهش ازدواج بسیار گسترده و مسئولیتی چند بعدی است که باید از زمان های قبل از ازدواج مورد توجه قرار گیرد که اقدامات و راهکارها را در دو قسمت اقدامات و راهکارهای قبل از ازدواج و اقدامات و راهکارهای بعد از ازدواج می توان تقسیم بندی کرد:

الف- اقدامات و راهکارهای قبل از ازدواج:

در نظر گرفتن سازمان و یا مرجعی جهت تمرکز نمودن بر مسائل خانواده: چاره اندیشی در راه تشکیل چنین ارگانی مسلماً با حمایت و تلاش مسئولان دلسوز کشور ما امکان پذیر است.

توجه به سن مناسب ازدواج: بر والدین است که جهت حفظ سلامت فرزندانشان از ازدواج های شتاب زده و در سنین کمتر از 18 سال خودداری نمایند. از نظر قانونی نیز توجه به سن قانونی ازدواج و بالابردن آن تا حد 18 الی 20 سال می تواند راهکاری موثر برای حل مشکلات و معضلات جسمی و اجتماعی ناشی از آن باشد.

لزوم توجه بیشتر به رعایت موازین قانونی در ازدواج:  متأسفانه تعدادی از ازدواج ها فقط در عرض چند ساعت تشکیل می گیرد و با بهانه محرم شدن بدون انجام تشریفات قانونی و یا مهلت زمانی لازم ، صیغه عقد شرعی جاری شده و تنها ضمانت اجرایی آن گاهی فقط یک برگ چک می باشد که به عاقد داده می شود . چنانچه ازدواج که یک مسئله مهم در زندگی است، انجام امور قانونی آن و حتی خواندن صیغه عقد نیز باید جدی گرفته شده و با متخلفین برخورد شود و اگر زمانی را برای آشنایی بیشتر، قبل از ازدواج در نظر بگیرند می تواند تا حدود زیادی در پیشگیری از تعارضات خانوادگی و بروز طلاق موثر باشد.

جلوگیری از ازدواج های تحمیلی: راه صحیح ازدواج این است که با تشریک مساعی و همفکری و مشورت و تبادل نظر والدین و فرزندان صورت گیرد و تنها ملاک عمل پسندیدن پدر و مادر نباشد.

به روز کردن قوانین و مقررات مربوط به ازدواج و طلاق : هر چند بسیاری از قوانین و مقررات مربوط به ازدواج و طلاق به روز بوده و بر اساس شرایط زمانی حاضر در آنها تجدید نظر شده اما هنوز قوانینی وجود دارد که مصوبه بیش از 70 سال قبل بوده که در این قوانین جرایم مالی در نظر گرفته بسیار کم و محدود بوده که زمینه را برای وقوع طلاق در جامعه فراهم می کند. گاهی نیز جرایم در نظر گرفته شده برای تخلفات دفاتر ازدواج نیز بسیار محدود می باشد.

آموزش مهارتهای زندگی به زوجین قبل از ازدواج: فراگیری مهارتهای زندگی به شیوه ای درست و منطقی و بر اساس اصول علمی و شناخته شده می تواند باعث توانمندی زوجین گردد و تا حدود زیادی راهگشای پیشگیری از مشکلات زناشویی باشد . در حال حاضر هیچگونه آموزش خاصی در این مورد به زوجین ارائه نمی شود.

تحقیق و آشنایی با طرف ازدواج فرزندان: در جامعه ما معمول است که بعضی افراد بعد از خواستگاری و عقد، دوره آشنایی را آغاز می کنند . اما بهترین روش این است که قبل از خواستگاری و یا پاسخ مثبت دادن، فرآیند آشنایی و تحقیق شروع شود.

اطمینان از سلامت جسمی و روانی زوجین: این حق مسلم هر طرف ازدواج است که از سلامت جسمی و روانی طرف مقابل اطمینان یابد و حتی می تواند علاوه بر موارد الزامی اولیه قبل از ثبت ازدواج، بررسی های دیگری را از قبیل سایر بیماری های واگیر مانند ایدز، و یا بیماری های ارثی تقاضا نماید. تحقیق و بررسی در مورد بیماری های خاصی که ممکن است در B هپاتیت هموفیلی، عقب ماندگی های ذهنی، معلولیتهای جسمی، ،MS خانواده طرف ازدواج وجود داشته باشد مانند بیماری بیماری های روانی و در ازدواج های فامیلی انجام مشاوره ژنتیک می تواند ما را از سلامت زوجین و فرزندانشان در آینده مطمئن ساخته و حتی از نظر بررسی سلامت روانی می توان به روانپزشک نیز مراجعه نمود. بسیاری از والدین زوجین در هنگام ازدواج آگاهی نسبتاً کمی درباره این موارد دارند.

آگاه سازی دختران و پسران از حقوق و وظایف زن و مرد و خانواده: گنجاندن این مبحث در مباحث درسی و یا واحدهای درسی تمام رشته های دانشگاهی و دبیرستانی می تواند تا حدودی نسل جوان را با حقوق خانواده آشنا نمود تا بتوانند در هنگام ازدواج تصمیم گیری آگاهانه اتخاذ نمایند. نقش روحانیت محترم و رسانه های ارتباطی بخصوص تلویزیون در این مورد می تواند بسیار کارساز باشد.

راهکارهای بعد از ازدواج:َ

 توجه به نکات اصولی و اساسی در زندگی مشترک: نکات لازم و اساسی در جهت بقاء خانواده را می توان در صورت وجود بستر مناسب از قبیل کلاسهای مخصوص زوج های جوان مطرح نموده و فنون لازم را جهت حفظ روابط سالم در زندگی زناشویی به آنان انتقال داد.

آشنایی زوجین با اصول رفتارهای جنسی: آشنایی با اصول رفتارهای جنسی بخش مهمی از زندگی فردی هر یک از زوجین است، زیرا یکی از انگیزه های مهم ازدواج تمایلات جنسی است و در طلاق و آسیبهای خانوادگی نیز یکی از علل و عوامل موثر است. در جوامع کوچک، حجب و حیا و فرهنگ جامعه اجازه نداده است که افراد دانش کافی در این زمینه را کسب کنند و اکثر خانواده ها اطلاعات خود را تجربی کسب نموده اند و یا بطور جسته گریخته از افراد مختلف کسب دانش نموده اند که در مواردی نیز مبتنی بر انحرافات و رفتارهای غلط می باشند و هر خانواده ای لازم است دانش کافی در زمینه مسائل جنسی کسب نماید.

در دسترس بودن مکان هایی جهت حل تعارضات زناشویی: خوشبختانه در حال حاضر تأسیس اورژانس اجتماعی که تحت نظر سازمان بهزیستی اداره می گردد یکی از نقاط قوت در حل مشکلات اجتماعی نظیر اختلافات خانوادگی و در زوجین متقاضی طلاق علاوه بر سایر فعالیتهای آن می باشد. اما اطلاع رسانی کافی در این مورد صورت نگرفته و بسیاری از زوجین جوان از آن اطلاعی ندارند. چنانچه از نظر قانونی زوجین ملزم می شوند که باید گواهی لازم جهت ازدواج را از چنین مراکزی داشته باشند و این مراکز نیز با داشتن مشخصات و آدرس زوجین جوان بتوانند مراقبتهای لازم و آموزش های متناسب راحتی با حضور در منازل بخصوص در سالهای اول زندگی به زوجین جوان ارائه نمایند می تواند نقطه عطفی در کاهش طلاق باشد.

زوج درمانی: یکی از مهمترین علت مشکلات زناشویی و تعارضات خانوادگی سوء تفاهم بین زن و شوهر است. در زوج درمانی زوجین که در مرحله تصمیم گیری طلاق قرار دارند با شرکت در جلسات زوج درمانی که علاوه بر زوجین معمولاًفردی متخصص در این زمینه وجود دارد، زمینه های ایجاد تعارض را بررسی و به راه های توقف آن آگاهی می یابند. نتایج تحقیقات متعدد نشان داده است که این روش اگر به صورت علمی و دقیق اجرا شود بسیاری ازتعارضات خانوادگی زوجین را بهبود می بخشد.

خانواده درمانی: تخصص و حرفه خانواده درمانی یکی از فنون نسبتا جدید در حوزه روانشناسی است. در این نوع درمان برای حل مشکل خانواده یا یکی از اعضا آن کل سیستم خانواده مورد توجه قرار می گیرد و تلاش می شود علل بروز و عوامل تشدید کننده مشکل در داخل خانواده و در نوع روابط اعضا با یکدیگر و حتی با حضور والدین و فررندان زوجین مورد بررسی قرار گیرد.

جلوگیری از دخالت دیگران در زندگی: بسیاری از دخالت های دیگران ممکن است از روی دلسوزی بوده اما چون بر اساس تجربه و یا بدون اساس علمی است نمی تواند مشکلی از زندگی زوجین را حل نموده بلکه مشکلات را بیشتر نیز خواهد کرد. والدین نیز باید توجه داشته باشند تا از دخالت های غیر منطقی در زندگی فرزندانشان بپرهیزند و تصمیم گیری در زندگی مشترک آنان را به خودشان واگذار نمایند.

تفهیم دقیق شرایط ضمن عقد به زوجین: عقد ازدواج قراردادی است که بر اساس آن حقوق و تکالیف مشخصی بر عهده زوجین قرار می گیرد. بسیاری از زوجین همانند همه ما که عادت کرده ایم که نخوانده پای قراردادها را بدون اطلاع از مفاد و بندهای آن امضا می کنیم نیز از این قاعده مستثنی نیستند. در سند ازدواج دوازده مورد به عنوان شرایط ضمن عقد درج شده که باید زوجین هر دو آن را امضا نمایند . بر اساس بند 178 مجموعه بخش نامه های ثبتی سازمان ثبت اسناد مصوب شورای عالی قضایی، سردفتران مکلفند از لحاظ شرعی و قانونی پیش از انشای عقد ازدواج شروط مندرج در سند ازدواج را برای زوجین قرائت و تک تک شرط ها را به آنها تفهیم نمایند که قبول و امضای همه این شرایط الزامی نیست و منوط به توافق طرفین است. بسیاری از زوج ها در هنگام عقد با شرایط ضمن عقد آشنا نبوده و تمام شروط را امضا می کنند که امضای شرایط ضمن عقد به معنای پذیرش مسئولیت است. لذا تفهیم شرایط ضمن عقد برای زوجین امری ضروری است تا از این شرایط آگاهی پیدا کنند و مواردی که زن می تواند تقاضای فسخ ازدواج را نماید را مورد توجه قرار دهند. چون بخش عمده ای از موارد طلاق به دلیل ناآگاهی زوجین از شرایط ضمن عقد و موارد مشابه است.

فرضیه های تحقیق

1- کسانی که اختلاف سنی زیاد در هنگام ازدواج دارند بیشتر به طلاق روی می آورند.

2- کسانی که از نظر اقتصادی وضعیت مطلوبی ندارند، بیشتر به طلاق روی می آورند.

3- محل زندگی افراد نیز می تواند عاملی برای از هم پاشیدگی خانواده شود.

4- کسانی که وضعیت مسکن مناسبی ندارند بیشتر به طلاق روی می آورند.

5- کسانی که تحصیلات کمتری دارند بیشتر به طلاق روی می آورند.

6- کسانی که دارای فرزندان کمتری هستند بیشتر به طلاق روی می آورند.

مفاهیم و متغیرها

خانواده: نخستین واحد زندگی اجتماعی و اساسی ترین نهاد جامعه است.

ازدواج: به رابطه ای قانونی، عرفی یا دینی گفته می شود که مرد و زن برای شرکت دائم یا موقت در زندگی به هم پیوند می دهد.

طلاق: در لغت به معنای رهایی و رها کردن و در اصطلاح شرع به مفهوم فتح قرارداد ازدواج یا پاره نمودن رشته ی پیوند زناشویی است.

شغل: عبارت است از یک رشته وظایف و مسئولیت هایی که از طرف سازمان و مقام صلاحیت دار بر اساس مقررّات خاص همان سازمان به یک نفر شاغل محوّل می شود.

بیکار: به فردی گفته می شود که مشغول انجام هیچ قضیه ای در هیچ سازمانی نمی باشد.

بی سواد: فردی که توانایی خواندن و نوشتن ندارد.

فرهنگ: به طرز تفکّر و آداب و رسوم یک قوم یا ملّت گویند.

تحصیلات: به میزان بهره مندی فرد از آموزش های ارائه شده توسط آموزش و پرورش رسمی جامعه تحصیلات گویند. آبادی،

منزلت اجتماعی: به پایگاه اجتماعی فرد در میان یک گروه و یا منزلت اجتماعی یک گروه در مقایسه با گروه های دیگر منزلت اجتماعی گویند.

درآمد در ماه: به میزان عایدی و پولی که فرد در ماه به دست می آورد و با آن زندگی خویش را تأمین می کند.

شهر: یک تجمع انسانی است که در آن مردم نزدیک یکدیگر زندگی می کنند