از احترام تا انتقاد

بعد از ازدواج دوره‌اي وجود دارد كه همسران بيشتر انتقاد مي‌كنند و كمتر يكديگر را مي‌پذيرند. زماني كه عاشق فردي هستيم و با او ازدواج مي‌كنيم، عشق ما بايد ميزاني از احترام و نزاكت را تضمين كند. اما اغلب با افراد غريبه و دوستان، با احترام و انعطاف‌پذيري بيشتري برخورد مي‌كنيم. گويا كه عقد ازدواج مجوزي است براي بي‌نزاكت‌بودن و گاهي ابزاري براي گستاخي و بي‌ادبي.

شايد دليل اين اتفاق اين باشد كه زندگي مشترك و ناكامي دست در دست هم دارند. چرا كه بعد از ازدواج از عادت‌هاي همسرمان بيشتر آگاه مي‌شويم و اغلب شاهد آنها هستيم و پذيرش عادت‌هايي كه مايه‌ي ناراحتي ماست سخت‌تر مي‌شود.

ديده مي‌شود كه برخي از همسران اسم كوچك يكديگر را صدا نمي‌كنند بلكه فاميل يكديگر را صدا مي‌زنند. وقتي از آنها مي‌پرسيم كه مگر شما با هم صميمي نيستيد كه اين‌گونه يكديگر را مخاطب قرار مي‌دهيد. پاسخ مي‌دهند: «مي‌خواهيد مانند زن و شوهرهاي ديگر رويمان به روي هم باز شود و به يكديگر بي‌احترامي كنيم». آنها اين‌گونه برخورد كردن را دليل بر احترام مي‌دانند و از ترس اينكه مبادا روزي حرمت‌ها بين آنان فرو بريزد، از همان ابتدا حتي در صدا كردن نام يكديگر هم حرمت نگاه مي‌دارند.

از طرف ديگر برخي از همسران به راحتي يكديگر را مخاطب قرار مي‌دهند. در صحبت آنها اوهوي، آهاي، خره و … فراوان وجود دارد. از آنها كه مي‌پرسيم چرا اين‌گونه با هم صحبت مي‌كنيد؟ پاسخ مي‌دهند: «ما با هم صميمي هستيم، با هم ندار هستيم و خودماني هستيم». آنها اين‌گونه برخورد كردن را دليل بر صميميت مي‌دانند.

همان‌طور كه ملاحظه مي‌كنيد گويا در ذهن ما يك آشفتگي در مورد معناي احترام وجود دارد. به نظر مي‌رسد كه معناي احترام به همسر براي ما تعريف نشده است و نمي‌دانيم كه احترام چيست و چگونه مصداق پيدا مي‌كند.

سؤال اساسي اين است كه احترام چيست؟ و مصداق آن كدام است؟

احترام به معناي حرمت داشتن و حفظ حريم است. حفظ حريم ديگري احترام به اوست. حفظ حد و مرزهاي ديگري احترام به اوست. يكي از موارد احترام به ديگري وارد صحبت او نشدن است. وارد حريم نشدن همان‌طور كه در كلام و صحبت به معناي احترام است در تمام حوزه‌هاي ديگر نيز به معناي احترام است.

احترام به نظر ديگري، احترام به سليقه‌ي ديگري، احترام به ارزش‌هاي ديگري، احترام به مالكيت ديگري، احترام به وقت ديگري، احترام به حق ديگري، احترام به كار ديگري، احترام به خواب ديگري، احترام به جسم ديگري، احترام به خانواده‌ي ديگري، احترام به دوست ديگري، احترام به نام ديگري و … همه مواردي از حفظ حريم است.

ما از مثال نام شروع كرديم كه چگونه يك زوج به نام يكديگر احترام مي‌گذارند و چگونه زوجي ديگر به نام يكديگر بي‌حرمتي مي‌كنند. همان‌طور كه در اين مثال مشاهده كرديد در احترام به همسر شاهد يك پيوستار هستيم از پراحترامي تا بي‌احترامي. در موارد ديگر نيز ما شاهد همين پيوستار هستيم.

در مورد مصداق احترام، بهترين مورد دوستي صميمانه است. در دوستي صميمانه، دوستان به يكديگر احترام مي‌گذارند در عين اينكه با هم صميمي هستند. دوستان صميمي نه پراحترامي مي‌كنند و نه بي‌احترامي، چرا كه اگر پراحترامي كنند صميمي نيستند و اگر بي‌احترامي كنند دوست نيستند.

در دوستي صميمانه افراد در عين حال كه با هم خودماني و راحت هستند حريم‌هاي يكديگر را حفظ مي‌كنند و به هم احترام مي‌گذارند. احترام به همسر همانند احترام به دوست صميمي است و از همان الگو پيروي مي‌كند.